Grzybiec purpurowozarodnikowy

Porphyrellus porphyrosporus (Fr. & Hök) E.-J. Gilbert

Synonimy polskie: goryczak purpurowozarodnikowy

Synonimy łacińskie: Tylopilus porphyrosporus (Fr. & Hök) A.H. Sm. & Thiers

Występowanie:
Od czerwca do października na kwaśnych glebach piaszczystych w lasach iglastych i mieszanych pod świerkami, jodłami, sosnami i bukami, głównie na płudniu Polski. Rzadki.

Wymiary:
Średnica kapelusza 4-16 cm. Wysokość trzonu 4-16 cm, grubość trzonu 1-4 cm.

Kapelusz:
Gruby, mięsisty, wypukły, z wiekiem spłaszczony. Szary, szarooliwkowy, oliwkowobrązowy do ciemnobrązowego lub bordowobrązowego, czasem z jaśniejszymi plamami; uciśnięty ciemnieje. Brzeg początkowo podgięty, potem odstający. Skórka sucha, delikatnie omszona, lekko zamszowa, podczas suszy pękająca na drobne poletka.

Pod kapeluszem:
Rurki szeroko przyrośnięte do zatokowato wyciętych, początkowo szare, z wiekiem szarobrązowe. Pory stosunkowo duże, nieregularne, okrągłe lub kanciaste, szarooliwkowe, pod uciskiem zieleniejące, a następnie czerwieniejące lub czerniejące.

Odcisk kapelusza:
Purpurowobrązowy.

Trzon:
Pełny, twardy, kolorem zbliżony do kapelusza, u góry ciemniejszy i nieco węższy, ciemniejący pod naciskiem. Początkowo bulwiasty, z wiekiem cylindryczny, zamszowy. Delikatnie podłużnie żyłkowany i punktowany we wzorek ciemniejszy od skórki. Podstawa biała, filcowata.

Miąższ:
Twardy, biały, z wiekiem miękki i żółtawy, brudny. Na przekroju barwi się na błękitnozielonkawo, potem brązowoczarniawo. W trzonie włóknisty. Smak łagodny, ziemisty, lecz niekiedy ostry, nieprzyjemny. Zapach stęchlizny lub kwaskowy.

Cechy charakterystyczne:
Jest łatwy do rozpoznania po charakterystycznym brązowym ubarwieniu całego owocnika (kapelusz, rurki, trzon), białej podstawie trzonu oraz purpurowym wysypie zarodników.

Wartość:
Nieszkodliwy, lecz z uwagi na gorzki, ostry smak oraz rzadkość występowania nie powinien być zbierany.

Uwagi:
Gatunek uznany w Polsce za rzadki.