Koźlarz czerwony

Leccinum aurantiacum (Bull.) Gray

Nazywany również:
Kozak czerwony, czerwonogłówka, panek, krawiec, koźlarz, kraśniak, dubiel, czerwieniak, grzyb czerwony, borowik czerwony, czerwony , czerwony łebiec, czerwony świniak, osak, osowiak, osiczak, osiniak, podosiniak, podosinnik, podosowik, brzeziczek, dźwikrąg, trzepietak.

Występowanie:
Od lipca do października pod osikami i dębami, przeważnie pojedynczo, w lasach liściastych lub mieszanych. Pospolity.

Wymiary:
Średnica kapelusza 4-20 cm. Wysokość trzonu 5-15 cm, grubość trzonu 1,5-4 cm.

Kapelusz:
Początkowo półkulity, z czasem poduszkowato wypukły; zazwyczaj pomarańczowy z domieszką żółci lub brązu, rzadziej z odcieniem szarości. Skórka matowa, sucha, nieznacznie oszroniona, zachodząca na rurki; pod wpływem wilgoci jest nieco lepka.

Pod kapeluszem:
Rurki wycięte lub wolne; długie; za młodu białe, potem białawe, szarawe, oliwkowe, szarobrązowe; pory małe, zazwyczaj okrągłe, barwy rurek, oliwkowobrązowiejące pod naciskiem.

Odcisk kapelusza:
Ciemnoochrowy, brązowordzawy.

Trzon:
Cylindryczny, przeważnie grubszy u dołu; biały; pokryty odstającymi łuseczkami koloru białego, szarego, pomarańczowego, czerwonobrązowego lub brązowego (lecz nie czarnego).

Miąższ:
W kapeluszu jędrny, w trzonie łykowaty i twardy. Biały, przy podstawie trzonu czasem błękitnozielonkawy. Na przekroju różowieje, a następnie fioletowieje lub szarzeje (rzadko brązowieje), ostatecznie czernieje. Nieznaczny zapach, łagodny smak.

Cechy charakterystyczne:
Pomimo zmiennej kolorystyki kapelusza, wyróżniają go łuseczki na trzonie – za młodu są białe i nigdy nie osiągają koloru czarnego.

GATUNKI PODOBNE:
Pod brzozami rośnie podobnie ubarwiony koźlarz pomarańczowożółty, który ma jednak łuseczki na trzonie już za młodu wyraźnie czarne.

Wartość:
Jadalny i smaczny. Bardzo atrakcyjny wizualnie, więc przyjemny podczas zbierania, ale również podczas konsumpcji – bowiem nawet po obróbce termicznej nie traci apetycznej kruchej konsystencji.