Mleczaj smaczny

Lactarius volemus (Fr.) Fr.

Nazywany również:
Surojadka, krówka, rydz czerwony, rydz smaczny, mleczaj krówka, mlecz, mleczak, mlecznik, mleczan, mleczarka.

Występowanie:
Od czerwca do października, w lasach liściastych (pod bukami i dębami) oraz iglastych (pod sosnami i świerkami), na glebach wapiennych i gliniastych. Stosunkowo częsty.

Wymiary:
Średnica kapelusza 5-15 cm. Wysokość trzonu 4-12 cm, grubość trzonu 1-3,5 cm.

Kapelusz:
Masywny, wypukły, z wiekiem szeroko rozpostarty, płytko wklęsły. Niemal jednolitej barwy – rudopomarańczowy, żółtorudy, pomarańczowobrązowy. Brzeg podwinięty, z wiekiem podgięty i rozprostowany, gładki. Skórka sucha, matowa, delikatnie aksamitna, z wiekiem gładka w centralnej części lub pomarszczona do jamkowatej, podczas suszy czasem spękana.

Pod kapeluszem:
Blaszki stosunkowo gęste, różnej długości, przyrośnięte do krótko zbiegających,często rozwidlone; białe, z wiekiem jasnożółtawe do jasnoochrowych, po uszkodzeniu przebarwiają się na rdzawobrązowo.

Odcisk kapelusza:
Biały do jasnokremowego.

Trzon:
Zazwyczaj równej grubości, czasem pękaty a u szczytu podłużnie prążkowany. Pomarańczoworudawy, barwy kapelusza (przeważnie jaśniejszy), suchy, gładki.

Miąższ:
Jędrny, białawy, z wiekiem brązowawy, o łagodnym smaku. Mocny zapach u starych okazów przypomina woń śledzi lub raków. Obficie wydziela gęste białe mleczko, lepkie, łagodne lecz pozostawiające nieco gorzkawo-żywiczny posmak, brązowawe po zastygnięciu.
Cechy charakterystyczne:
Jednolicie zabarwiony rudopomarańczowy kapelusz bez pręg czy garbka, pełny trzon, ale przede wszystkim obficie wydzielane białe mleczko o łagodnym smaku.

GATUNKI PODOBNE:
Liczne, na pierwszy rzut oka podobne gatunki (jak mleczaj matowy, mleczaj delikatny, mleczaj bukowy czy mleczaj dębowy) wyróżniają się gorzkim i czasem piekącym mleczkiem; nie ma wśród nich gatunków trujących.

Wartość:
Jadalny, ale charakterystyczna woń trójmetyloaminy (zapach śledzi), wyczuwalna (choć ulatniającą się) podczas obróbki termicznej sprawia, że jego walory kulinarne są dyskusyjne.

Uwagi:
Nie robaczywieje; rośnie nawet podczas suszy.