Podgrzybek brunatny

Imleria badia (Fr.) Vizzini

Nazywany też: grzyb kasztanowaty, sośniak, czarny łebek, grzyb płowy, francuski, czarnulka, podgrzybnik, półgrzybek, zajączek, siniak, Xerocomus badius (Fr.) E.-J. Gilbert, Boletus badius (Fr.) Fr.

Występowanie: Od czerwca do listopada w lasach iglastych (sosny, świerki) lub rzadziej iglastych (dęby, buki), zazwyczaj gromadnie, na glebach piaszczystych; czasem wyrasta przy podstawie pni, na spróchniałych pniakach, a nawet na opadłych szyszkach świerka które pod ziemią złączone są z nitkami jego grzybni. W Polsce szczególnie pospolity w piaszczystych, porośniętych mchem, nizinnych lasach sosnowych.

Wymiary: Średnica kapelusza 3-16 cm (czasem do 25 cm). Wysokość trzonu 3-12 cm, grubość trzonu 1-5 cm.

Kapelusz: Początkowo półkolisty, z wiekiem poduszkowaty i płaski; najczęściej ciemnobrązowy, czasem sarniobrązowy lub ciemnopłowy, rzadko niemal czarny. Skórka matowa lub lśniąca, sucha, na mokro delikatnie lepka; oddziela się od miąższu małymi płatami i jedynie u starszych owocników.

Pod kapeluszem: Rurki zrośnięte z trzonem i nieco wycięte wokół niego, rzadziej słabo zbiegające; początkowo białawe, z czasem oliwkowożółte lub oliwkowozielone. Pory barwy rurek, średniej wielkości (duże u starszych owocników), podłużne i kanciaste, pod naciskiem przebarwiają się na zielononiebieski (lecz nie podczas suszy).

Odcisk kapelusza: Brązowooliwkowy.

Trzon: Pełny, jędrny, mięsisty, równej grubości lub zwężony przy podstawie, do pękatego; czasem wygięty; żółty z brązową fakturą podłużnych pręg (ale bez siateczki).

Miąższ: Jędrny, w kapelusz zwarty, w trzonie lekko włóknisty. Biały lub jasnożółty, sinieje na przekroju. Pod skórką kapelusza i przy trzonie miewa czasami brązowy odcień. Uszkodzone, zsiniałe miejsca po pewnym czasie zyskują na stałe brązowy kolor. Słaby owocowy zapach i łagodny smak.

Cechy charakterystyczne: Brązowy kapelusz, żółty trzon z brązowawym rysunkiem (nie układającym się w siateczkę), siniejące pory pod naciskiem jak i miąższ na przekroju.

Łatwo pomylić z:
Gatunek o stosunkowo charakterystycznym i niezmiennym wyglądzie, jednak przez początkujących grzybiarzy czasem bywa mylony z borowikiem sosnowym (którego miąższ nie błękitnieje na przekroju, a trzon posiada siateczkę) lub borowikiem klinowotrzonowym (który bardzo szybko i mocno sinieje po przecięciu lub uciśnięciu).

Wartość: Jadalny i bardzo smaczny, dorównujący wartością borowikowi szlachetnemu.

Uwagi: Po ugotowaniu staje się śluzowaty (co nie odbiera mu wspaniałego smaku). Chyba najbardziej aromatyczny spośród grzybów suszonych.
Poprzez norbadion – substancję obecną w skórce – wchłania z atmosfery trujący cez (podobnie jak marchew czy ziemniaki); nie można go spożywać na surowo.