Purchawka oczkowata

Bovistella utriformis (Bull.) Demoulin & Rebriev

Nazywana również:
Czasznica oczkowata, prochówka, purchawka oczkowana, purchawka macicowata, czasza oczkowa, oczkowata.

Występowanie:
Od czerwca do października na otwartych trawiastych przestrzeniach (leśne polany, łąki i pastwiska); pospolita.

Wymiary:
Średnica owocnika do 15 cm.

Owocnik:
Masywny, duży, krótko maczugowaty, rzadziej kulistawo-bulwowaty; od góry nieznacznie spłaszczony; pomarszczony lub płytko dołkowany, u dołu zwężony i zgrubiały w krótką podstawę.

Zewnętrzna ściana:
Dwuwarstwowa. Zewnętrzna warstwa w młodości biała, pilśnowata, z wiekiem szarobrązowawa. Pęka na wielokątne poletka lub piramidki, tworzące się z miękkich kolców złączonych ze sobą, które wraz z dojrzewaniem owocnika łuszczą się i razem z oczkowatymi poletkami odpadają, odsłaniając wewnętrzną warstwę, która jest szarobrązowa, oliwkowobrązowa do brązowej, konsystencji papieru, matowa lub nieco połyskująca. Od szczytu pęka na nieregularne spore fragmenty i całkowicie lub częściowo odpada.

Wnętrze:
Dolna część płonna, dobrze rozwinięta, sztywna, z dużymi komorami; za młodu biała, z wiekiem szarobrązowa do całkiem brązowej; względnie trwała – czasem przetrzymuje zimę. Górna część płodna, w młodości biała, z czasem oliwkowa do ciemnobrązowej.

Cechy charakterystyczne:
Duże rozmiary, słabo wyodrębniony trzon.

Łatwo pomylić z:
Purchawka workowata ma wyraźniej wyodrębniony trzon; częsta, jadalna.

Wartość:
*Jadalna po usunięciu zewnętrznej warstwy, dopóki wnętrze jest białe.

Uwagi:
Owocnik odporny na warunki atmosferyczne i temperaturę – znajdowany w górach na wysokości 2400 m. n.p.m.; dolna część starego owocnika przetrzymuje zimę i bywa znajdowana następnego lata.