Smardz stożkowaty

Morchella conica Pers.

Nazywany również:
Smorz, smordz, zmarszcz, smarcel, smorcel, smardz kręgielkowaty, smardz spiczasty, zmarszcz, spiczak, smardz stożkowy, smardz pospolity.

Występowanie:
Od marca do maja przeważnie w górskich dolinach lasów iglastych i liściastych nad potokami w towarzystwie lepiężnika różowego, w miejscach wilgotnych, widnych; w zaroślach, parkach, a obrzeżach lasów; szczególnie upodobał sobie przydomowe ogórki, gdzie wyrasta wiosną na korze, choć przeważnie tylko przez pierwsze dwa lata od jej wysypania; stosunkowo rzadki.

Wymiary:
Wysokość owocnika 2-7 cm.

Główka:
Pusta; walcowato wydłużona, przeważnie w kształcie smukłego stożka z tępym szczytem (lecz czasem owalna do okrągławej). Szarawa, szaroróżowawa, szarobrązowa, oliwkowobrązowa, żółtawobrązowa do czarnobrązowej. Jamki z warstwą zarodnikową podłużne, stosunkowo regularnie ustawione w pionowych szeregach oddzielonych wyraźnymi żeberkami, dzielącymi główkę na podłużne, romboidalne lub niemal prostokątne wnęki; brzeg schodkowo przyrośnięty do trzonu.

Trzon:
Pusty; stosunkowo gruby, węższy i przeważnie krótszy niż kapelusz, nieregularnie spłaszczony lub wygięty, na dole trochę pomarszczony. Białoochrowy do żółtawoochrowego, powierzchnia lekko łuseczkowata.

Miąższ:
Owocnik pusty, natomiast miąższ, z którego składa się trzon i główka, ma konsystencję woskowato-kruchą, jest cienki, białawy do bladoochrowego, ma przyjemny zapach i łagodny smak.

Cechy charakterystyczne:
Główka przyrośnięta do trzonu z wyraźnym uskokiem (bez płynnego przejścia).

Łatwo pomylić z:
Trujące piestrzenice mają główkę pokrytą fałdami (jakby ktoś pomarszczył jednolity płat), a nie jamkowaną jak smardze (przypominającą plaster miodu – z wyraźnymi otworami a nie fałdami).
Bardziej podobne (pod względem jamkowej budowy główki) do smardza stożkowatego gatunki (i również jak on jadalne, lecz rzadkie i podlegające ochronie prawnej) to:
Smardz jadalny, którego krawędzie jamek na główce są bardzo nieregularne.
Smardz wyniosły, którego główka płynnie przechodzi w trzon niemal jednakowej jak ona szerokości, stykając się z nim swoim brzegiem bez uskoku.
Mitrówka półwolna, której główka przyrośnięta jest jedynie swym szczytem do wierzchołka trzonu (poniżej wyraźnie od niego odstając).

Wartość:
Jadalny i bardzo smaczny, lecz w Polsce uznany za rzadki i podlegający ochronie prawnej.

Uwagi: gatunek w najnowszej systematyce jest ujmowany jako tożsamy ze smardzem jadalnym Morchella esculenta (L.) Pers., choć różnice są dostrzegalne zarówno gołym okiem, jak i za sprawą zupełnie odmiennych środowisk, w których występują te gatunki.