Maślaczek pieprzowy

Chalciporus piperatus (Bull.) Bataille

Nazywany również:
Borowik pieprzowy, maślak pieprzowy.

Występowanie:
Od czerwca do listopada, zazwyczaj pojedynczo, w lasach iglastych i mieszanych (świerk, sosna, buk, dąb, grab, brzoza); najczęściej w świerkowych lub sosnowych zagajnikach, ale również na śródleśnych łąkach i pod drzewami liściastymi. Stosunkowo częsty.

Wymiary:
Średnica kapelusza 1,5-8 cm. Wysokość trzonu 2-6 cm, grubość trzonu 0,5-1 cm.

Kapelusz:
Początkowo wypukły, z czasem lekko spłaszczony. Płowy, ochrowy, żółtobrązowy z miedzianym odcieniem, pomarańczowobrązowy do winnoczerwonawego. Gładki, suchy i nieco błyszczący w czasie suszy, w deszczową pogodę staje się nieco lepki i oślizgły (wtedy skórka jest w miarę łatwa do oddzielenia od miąższu).

Pod kapeluszem:
Rurki przyrośnięte lub lekko zbiegające do wykrojonych, rdzawobrązowe. Pory ciemniejsze, brązowoceglaste z miedzianym odcieniem, duże, nieregularne, kanciaste, z nierównym brzegiem, słabo ciemniejące pod naciskiem.

Odcisk kapelusza:
Ochrowobrązowawy.

Trzon:
Pełny, łamliwy, równej grubości lub nieco cieńszy przy podstawie, czasem lekko wygięty. Powierzchnia gładka, koloru zbliżonego do kapelusza, przy podstawie zabarwiona jasnożółtą grzybnią. Nie posiada osłony.

Miąższ:
W kapeluszu początkowo zwarty, z wiekiem nieco gąbczasty; białawy, cielisty, krwistoczerwony, winnoczerwony do brązowawego. W trzonie łykowaty; cytrynowożółty (przy podstawie intensywnie szafranowy lub chromowożółty). Na przekroju niezmienny lub nieznacznie brązowiejący. Zapach słaby, smak mocno piekący.

Cechy charakterystyczne:
Brak osłony, bardzo piekący miąższ, brązowoceglaste pory nieco ciemniejące pod naciskiem.

GATUNKI PODOBNE:
Maślaczek gorzkawy ma mniejsze owocniki i łagodnie gorzkawy smak; rośnie w górskich lasach pod jodłami i świerkami, skórka kapelusza jest łatwa do oddzielenia; bardzo rzadki.
Maślaczek malinowy ma łagodny smak i słaby zapach, rośnie w pobliżu sosny czarnej; rzadki.
Maślaczek rubinowy ma skórkę często spękaną na małe poletka; białawy miąższ w kapeluszu po przecięciu przebarwia się na malinowoczerwono; ma przyjemny grzybowy zapach; rośnie głównie pod dębami; rzadki.

Wartość:
Jadalny, z powodu pikantnego smaku używany chętnie w charakterze przyprawy (zwłaszcza w formie suszu).

Uwagi:
Maślaczek pieprzowy to jedyny powszechnie występujący w Polsce maślaczek spośród czterech znanych w Europie gatunków, wśród nich nie ma trujących.