Płomiennica zimowa

Flammulina velutipes (Curtis) Singer

Znana też jako: zimówka aksamitnotrzonowa, opieńka aksamitnotrzonowa, kółkorodek aksamitnotrzonowy, monetka aksamitka, zimówka aksamitka, grzyb zimowy, zimówka aksamitna, zimówka czarnotrzonowa, bedłka zimowa, pieniak, pieńkówka, pniówka, pieniążek aksamitnotrzonowy, słonecznik, tańcówka, wierzbówka, monetka, krzakówka, listopadówka.

Występowanie:
Od września do kwietnia (choć głównie od listopada do wczesnej wiosny) wyrasta wiązkami na drewnie drzew liściastych (olsza, topola, wierzba, wiąz, czasem dąb), bardzo rzadko na drewnie świerka. Rośnie przez zimę w bezmroźnych okresach, przeczekując mrozy i kontynuując wzrost po ich ustąpieniu. Pospolita.

Wymiary:
Średnica kapelusza 1-12 cm. Wysokość trzonu 3-10 cm, grubość trzonu 0,2-2 cm.

Kapelusz:
Za młodu półkulisty, z wiekiem spłaszczony, na starość powyginany. Żółtopomarańczowy, żółtoczerwony do żółtobrązowego; na środku ciemniejszy. Gładki, nagi; pod wpływem wilgoci śluzowaty i błyszczący z prześwitującymi blaszkami.

Pod kapeluszem:
Blaszki szerokie, nierównej długości, prosto przyrośnięte lub zatokowato wykrojone. Początkowo białawe, z czasem żółtawe do ochrowożółtawych na starość.

Odcisk kapelusza:
Biały, kremowobiały, jasnożółtawy.

Trzon:
Pełny, z wiekiem pusty; bez pierścienia, walcowaty, smukły, przy szczycie rozszerzony. Brązowawy, na górze żółtawy, na dole ciemniejszy a czasem cały czarny. Powierzchnia nieco aksamitna, jedynie na szczycie naga i lepka.
Trzony owocników rosnących w wiązkach są często ze sobą pozrastane i wspólnie korzeniasto wrośnięte w podłoże.

Miąższ:
Niezmienny; w kapeluszu elastyczny, w trzonie chrząstkowy; białawy, kremowy do żółtawego, o przyjemnym słabym zapachu i łagodnym smaku.

Cechy charakterystyczne:
Jasny wysyp zarodników, owocowanie zimą, gładki kapelusz w kolorze miodu, aksamitna czarna powierzchnia trzonu bez pierścienia, łagodny smak.

Łatwo pomylić z:
Należy uważać na łysiczki, w tym łysiczkę trującą rosnącą od wiosny do zimy – ma ona bardzo gorzki smak i ciemny wysyp zarodników; posplita, trująca. Jeszcze groźniejsza może być pomyłka ze śmiertelnie trującą, częstą hełmówką jadowitą, która rośnie od lata do jesieni i ma wyraźny biały pierścień często oprószony brązowymi zarodnikami.
Stosunkowo mało podobna jest ciepłolubna krewna płomiennicy zimowej – płomiennica letnia – która rośnie od lata do jesieni, ma jaśniejszy kapelusz i białe blaszki; bardzo rzadka, niejadalna.

Wartość:
Jadalna i bardzo smaczna – idealna zarówno na zupę, jak i duszona z cebulą. Konsumuje się tylko kapelusze.

Uwagi:
Gatunek możliwy do uprawy, lecz rzadko uprawiany ze względu na zbyt małe owocniki.